Digitale tachograaf. Meest gestelde vragen

De digitale tachograaf is verplicht sinds 1 mei 2006. Deze moet in de EU de arbeidsomstandigheden van vrachtwagen- en buschauffeurs verbeteren doordat registratie van rij- en rusttijden er inzichtelijker mee worden.

Gegevens worden op twee manieren opgeslagen met de digitale tachograaf: op de persoonsgebonden bestuurderskaart en op het apparaat zelf dat de totaalgegevens van het voertuig over de afgelopen 365 dagen heeft opgeslagen. Ook registreert de digitale tachograaf de gegevens van ingevoerde kaarten, foutieve handelingen en pogingen tot fraude. De digitale tachograaf heeft ook een uitgang waardoor het mogelijk is informatie naar een boordcomputer te sturen en/of daarop aan te sluiten.

Hoe lang moeten vrachtwagenchauffeurs dagelijks rusten?

Normaal hebben vrachtwagen- en buschauffeurs een verplichte dagelijkse rusttijd van elf uur. Dit mag echter ook anders ingevuld worden. De precieze rij- en rusttijden zijn te vinden op de website van de Inspectie Verkeer en Waterstaat.

Hoe lang achtereen mogen vrachtwagenchauffeurs rijden?

Na vierenhalf uur rijden moeten chauffeurs van vrachtwagens en bussen pauzeren. Deze pauze moet drie kwartier duren, maar mag vervangen worden door pauzes van korte duur. Gedetailleerde informatie is te vinden op de website van de Inspectie Verkeer en Waterstaat.

Wat is een digitale tachograaf?

De digitale tachograaf registreert rij- en rusttijden, snelheid, de afgelegde afstand, gegevens van de bestuurderskaart en verschillende soorten werkzaamheden. Het apparaat werkt in combinatie met vier verschillende soorten tachograafkaarten: een bestuurderskaart, een bedrijfskaart, een werkplaatskaart en een controlekaart. Het apparaat bestaat uit een elektronisch kastje, ter grootte van een autoradio, met leesvenster en twee openingen voor een tachograafkaart, een printer, een sensor die is aangesloten op de versnellingsbak. De gegevens worden op twee manieren opgeslagen: in het geheugen van het apparaat en op de bestuurderskaart. Dit is de persoonsgebonden tachograafkaart van de chauffeur. Het apparaat zelf registreert de totaalgegevens van het voertuig van de afgelopen 365 dagen. Ook registreert de digitale tachograaf de gegevens van ingevoerde kaarten, foutieve handelingen en pogingen tot fraude. Het meetinstrument heeft ook een uitgang waardoor het mogelijk is informatie naar de boordcomputer te sturen. Het is mogelijk om de digitale tachograaf aan te sluiten op de boordcomputer. Wisselt een vrachtauto of bus van eigenaar, dan blokkeert de bedrijfskaart de gegevens van de vorige eigenaar.

Voor welke voertuigen is de digitale tachograaf verplicht?

Alle nieuwe bussen (waarmee meer dan acht personen kunnen worden vervoerd) en vrachtauto’s moeten zijn voorzien van een officieel erkende digitale tachograaf. Gaat na de invoeringsdatum een analoge tachograaf in een bus of vrachtwagen in zijn geheel kapot, dan geldt dat als het voertuig vóór 1 januari 1996 is geregistreerd, de kapotte tachograaf mag worden vervangen door een analoge of digitale tachograaf.

Bij vrachtwagens met een maximumgewicht van meer dan twaalf ton en bussen met een maximumgewicht van meer dan tien ton, die op of na 1 januari 1996 zijn geregistreerd, is het verplicht de kapotte tachograaf te vervangen door een digitaal exemplaar. Voor alle overige voertuigen geldt dat de kapotte analoge tachograaf mag worden vervangen door een analoge of digitale tachograaf.

Welke voertuigen zijn vrijgesteld van het gebruik van een tachograaf?

Bestelauto’s waar incidenteel een aanhangwagen aan wordt gekoppeld zijn vrijgesteld van het gebruik van een tachograaf. Bouwbedrijven, installatiebedrijven, markthandelaren, hovenieren en andere kleine ondernemers zijn geen beroepsvervoerders. Zij rijden slechts een beperkt aantal uren om naar hun werk te gaan. Woon-werkverkeer dus.

Waarom een digitale tachograaf?

De Europese Raad heeft besloten dat per 1 mei 2006 alle nieuwe bussen en vrachtwagens met een digitale tachograaf uitgerust moeten zijn. De digitale tachograaf moet binnen Europa bijdragen aan meer veiligheid op de weg, eerlijke concurrentie tussen Europese vervoerders en gezonde arbeidsomstandigheden.

Wat zijn de gevolgen van de invoering van de digitale tachograaf voor de nationale wet- en regelgeving?

Het Europese besluit geldt voor alle lidstaten van de Europese Unie, plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. De ingangsdatum van de digitale tachograaf geldt dus niet alleen voor Nederland. De komst van de digitale tachograaf is geregeld in Europese verordeningen en heeft ook gevolgen voor Nederlandse wet- en regelgeving. Onderstaande wetgeving moest worden aangepast, dan wel toegevoegd.

Wie doet de controle op het gebruik van de digitale tachograaf?

Op dit moment controleren de inspecteurs van de Inspectie Verkeer en Waterstaat, de politie en de marechaussee de naleving van de rij- en rusttijden aan de hand van de gegevens van de tachograaf. Als er sprake is van een overtreding, neemt de inspecteur de schijven in beslag en volgt een proces-verbaal.

Wie moet een bestuurderskaart hebben?

Chauffeurs van een bus (die meer dan acht personen kan vervoeren) of vrachtwagen die is uitgerust met een digitale tachograaf, hebben een bestuurderskaart nodig. Op de bestuurderskaart worden de rij- en rusttijden van de chauffeur geregistreerd. De kaart houdt de gegevens bij van tenminste 28 dagen. Deze gegevens worden ook opgeslagen in het geheugen van de digitale tachograaf. De bestuurderskaart is persoonsgebonden, kost € 112,53 (tarief 2021) en is vijf jaar geldig.

Zijn de kosten voor de digitale tachograafkaarten (bestuurderskaart, bedrijfskaart, werkplaatskaart) in alle landen hetzelfde?

Ondanks het feit dat de digitale tachograaf binnen Europa verplicht is, mag elk EU-lid zelf de prijs voor de kaarten bepalen. Het kan dus zijn dat een bestuurders-, bedrijfs- of werkplaatskaart in het ene land duurder is dan in het andere land. 

Kunnen niet-EU-chauffeurs een bestuurderskaart aanvragen?

Ja, als de chauffeur in het bezit is van een tewerkstellingsvergunning en werkzaam is bij een Nederlandse onderneming, dan wordt de kaart afgegeven voor de duur van de tewerkstellingsvergunning. De chauffeur moet de kaart aanvragen in Nederland.

Hoe vaak moet de bestuurderskaart worden gedownload?

De bestuurderskaart moet ten minste elke drie weken worden gedownload. Dit geldt niet bij ziekte en/of vakantie langer dan 3 weken, aangezien er dan geen gegevens worden opgeslagen.

Welke gegevens m.b.t. de tachograaf (analoog en digitaal) moet de chauffeur kunnen tonen bij controle?

• De tachograafschijf die op het moment van controle in gebruik is en de schijven die hij de daaraan voorafgaande 28 kalenderdagen heeft gebruikt
• De bestuurderskaart waarvan de chauffeur houder is
• De schijven van dezelfde periode wanneer de chauffeur met een voertuig voorzien van een analoge tachograaf heeft gereden
• Ingeval van verlies, diefstal of defect van de kaart moet de ondernemer alle handmatige gegevens en afdrukken van de dag zelf en van de daaraan voorafgaande 28 kalenderdagen kunnen tonen 

De geldigheid van mijn rijbewijs verloopt eerder dan de geldigheid van mijn bestuurderskaart. Moet ik een nieuwe bestuurderskaart aanvragen als ik een nieuw rijbewijs (met een ander rijbewijsnummer) ontvang?

Nee, uw bestuurderskaart is gewoon vijf jaar geldig.

Ik ben in het bezit van een in Nederland afgegeven bestuurderskaart die nog geldig is. Nu ga ik verhuizen naar het buitenland, moet ik in dat land een nieuwe kaart aanvragen? 

Nee, uw kaart is gewoon vijf jaar geldig, ongeacht of u naar het buitenland verhuist. Als de geldigheid verloopt dient u een nieuwe kaart aan te vragen in het land waarin u woonachtig bent.

Hoe lang moeten de tachograafschijven en de gegevens uit de digitale tachograaf worden bewaard?

De tachograafschijven en de gegevens die van de voertuigunit en de bestuurderskaart worden overgebracht moeten tot ten minste twaalf maanden na de registratie ervan worden bewaard. De gegevens moeten op verzoek van de inspecteur in de vestigingen van de onderneming rechtstreeks of op afstand toegankelijk zijn. Voor de Belastingdienst geldt overigens een bewaartermijn van zes of zeven jaar.

Is het mogelijk de bestuurderskaart te gebruiken voor andere registratiedoeleinden?

Ja. Als een chauffeur zijn bestuurderskaart in een smartcardlezer stopt, is bijvoorbeeld de naam van de kaarthouder af te lezen. Een toegangscontrolesysteem, maar ook elk willekeurig ander systeem, kan deze gegevens gebruiken. Bijvoorbeeld om een kaarthouder al dan niet toegang te verlenen tot een bepaalde ruimte.

Mogen de gegevens van een bestuurderskaart en de digitale tachograaf via de boordcomputer verzonden worden naar de onderneming?

Ja. Wat wel van belang is, is dat de administratie van de onderneming – de digitale bestanden en print-outs met (digitale) handtekening – beschikbaar dient te zijn ten tijde van een bedrijfscontrole.

Als er gereden wordt met de digitale tachograaf, maar de chauffeur rijdt voor meerdere werkgevers, hoe zit het dan met de bestuurderskaart en het uitlezen van de gegevens?

De bestuurderskaart is persoonsgebonden en kan worden gebruikt bij meerdere werkgevers. Elke drie weken moet de kaart gedownload worden bij beide werkgevers. Het is niet mogelijk om de voor het ene bedrijf gereden uren af te schermen voor het andere bedrijf. 

Wat is een bedrijfskaart? 

De bedrijfskaart is een elektronische smartcard waarop gegevens staan van het transportbedrijf en van de bussen en vrachtauto’s die bij het bedrijf in gebruik zijn. Met de bedrijfskaart is het mogelijk om rij- en rusttijdengegevens uit de verschillende voertuigen te downloaden. Deze gegevens kunnen worden gebruikt voor de bedrijfsadministratie. De transportondernemer moet deze gegevens kunnen tonen bij bedrijfscontroles door de Inspectie Verkeer en Waterstaat. De bedrijfskaart is vijf jaar geldig.

Hoe vraag ik een bedrijfskaart aan?

Transportondernemers kunnen een bedrijfskaart aanvragen bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat. Nadat u enkele gegevens, waaronder uw Kamer van Koophandel-nummer, hebt verstrekt, krijgt u een aanvraagformulier en factuur toegestuurd. Dit formulier dient u volledig in te vullen en te ondertekenen. Daarna stuurt u het terug naar de Inspectie Verkeer en Waterstaat. Als uw aanvraagformulier en het verschuldigde bedrag door de inspectie zijn ontvangen, wordt uw aanvraag in behandeling genomen. Als blijkt dat u recht heeft op een bedrijfskaart dan wordt deze u toegestuurd.

Bron:  Ministerie van Verkeer en Waterstaat en Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW)